تحلیل و بررسی تیپ های مختلف قرابت معنایی کنکور

همان طور که می دانید در کنکورهای چند سال اخیر حدود ۹ سؤال از مبحث قرابت معنایی آمده است. در این  مقاله به برخی  از تیپ های سؤالات این مبحث اشاره کرده ایم. امید داریم که برایتان موثر واقع شود.

۱-سؤالاتی که در صورت  آنها عبارت قرار دارد :

مثال:

مفهوم عبارت کجا هستند پادشاهانی که به هنگام نوشیدن ساغر مرگ، در این کاخها فرمانروایی میکردند؟

چه بناهایی که صبح برپا بود و عصر ویران گشت! با همه ی ابیات به استثنای بیت ……….. تناسب دارد؟ (ریاضی ۹۱)

۱) خون دل شیرین است آن می که دهد رزبن / ز آب و گل پرویز است آن خم که نهد دهقان

۲) چندین تن جباران کاین خاک فروخورده است / این گرسنه چشم آخر هم سیر نشد ز ایشان

۳) گفتی که کجا رفتند آن تاجوران اینک / ز ایشان شکم خاک است آبستن جاویدان

۴) پرویز به هر بومی زرین تره آوردی / کردی ز بساط زر زرین تره را بستان (جواب درست)

۲- سؤالاتی که مفهوم متفاوت میان ابیات را در نظر دارند :

مثال:

مفهوم همه ی ابیات به استثنای بیت……..با یکدیگر تناسب دارد. ریاضی ۹۱

۱) از صبا پرس که ما را همه شب تا دم صبح / بوی زلف تو همان مونس جان است مرا
۲) ای صبا سوختگان بر سر ره منتظرند / گر از آن یار سفرکرده پیامی داری
۳) با صبا افتان و خیزان میروم تا کوی دوست / وز رفیقان ره استمداد همت میکنم (جواب درست)
۴ ) من ای صبا ره رفتن به کوی دوست ندانم / تو میروی به سلامت سلام ما برسانی

۳-سؤالاتی که یک بیت در صورت سؤال قرار می گیرد و چهار بیت در چهار گزینه و باید قرابت بیت صورت سوال با سایر ابیات سنجیده شود.

مفهوم بیت: « هم در آن پا پرهنه جمعی را / پای بر فرق فرقدان بینی » با کدام بیت تناسب دارد؟ ریاضی ۹۱

۱) پای پیش و پای پس در راه دین / مینهد با صد تردد بی یقین
۲) خشت زیر سر و بر تارک هفت اختر پای / دست قدرت نگر و منصب صاحب جاهی (جواب درست)
۳) من طایفهای بر سر آن کوی ندیدم / کز دست غمش جامهی جان چاک نکردند
۴) هر که پا از حد خود برتر نهد / سر دهد بر باد و تن بر سر نهد

۴-تناسب مفهومی دو بیتی که در صورت سؤال قرارگرفته با سایر ابیات در چهار گزینه بررسی میشود :

مفهوم طنزآمیز ابیات «آن یکی پرسید اشتر را که هی / از کجا میآیی، ای فرخنده پی »

« گفت: از حمام گرم کوی تو / گفت: خود پیداست از زانوی تو.

با کدام بیت تناسب ندارد؟ زبان ۹۱.

۱) به گیتی به از راستی پیشه نیست / ز کژی بتر هیچ اندیشه نیست
۲) گر راست سخن گویی و در بند به پایی / به زان که دروغت دهد از بند رهایی
۳) همه کس به یک خوی و یک خواست نیست / ده انگشت مردم به هم راست نیست
۴) سخن راست توان دانست از لفظ دروغ / باد نوروزی پیدا بود از باد خزان

۵- به مفهومی مشخصدر صورت سؤال اشاره می شود :

در همه ی ابیات به جز بیت … به زمینهی ملّی حماسه، اشاره شده است. تجربی ۹۱
۱) همی به آسمان شد به پرّ عقاب / به زاری به ساری فتاد اندر آب (جواب درست)
۲) به جمشید بر گوهر افشاندند / مر آن روز را روز نو خواندند
۳) چو دید آن درفشان درفش مرا / به گوش آمدش بانگ رخش مرا
۴) به ایوان خرامید و بنشست شاد / کلاه کیانی به سر بر نهاد

۶- چند مفهوم در صورت سؤال قرار میگیرد و ترتیب ابیات با توجه به ترتیب مفاهیم آمده مورد نظر است:

مفاهیم تحذیر،تهدید،آزادگی و تعهد به ترتیب از کدام بیت ها فهمیده میشود؟ ریاضی۹۰

الف) بکوبمت زین گونه امروز یال/کزین پس نبیند تو را زنده زال
ب) بترس از جهاندار یزدان پاک/خرد را مکن با دل اندر مغاک
ج)که گفتت برو دست رستم ببند/نبندد مرا دست چرخ بلند
د) نهادند پیمان دو جنگی که کس/نباشد بر آن جنگ فریادرس
۱) ب ،الف، ج، د ۲) ج، ب، د، الف
۳) ب، ج، الف، د ۴) د، ج، ب، الف

۷- یک مصراع در صورت سؤال قرار میگیرد و مفهوم آن در سایر ابیات موجود در گزینه ها بررسی می شود:

مفهوم مصراع « آن چه جگرسوزه بود باز جگرسازه شود » کدام بیت تناسب دارد؟ ریاضی ۸۹
۱) هر که گوید که خلاصش ده ز عشق / آن دعا از آسمان مردود باد
۲) مه کم آید مدتی در راه عشق / آن کمی عشق جمله سود باد
۳) دست کردی دلبرا در خون ما / جان ما زین دست خون آلود باد (جواب درست)
۴) دیگران از مرگ مهلت خواستند / عاشقان گویند نی نی زود باد

۸- سؤالاتی که مفهوم خاص یک واژه و یا یک ویژگی را با توجه به بیتی که درآن به کار رفته در نظر دارند:

مفهوم عرفانی واژه ی « کرامت » در همه ی ابیات به استثنای بیت… یکسان است. تجربی ۹۱
۱) با خراباتنشینان ز کرامات ملاف / هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد
۲) کرامت کن درونی دردپرورد / دلی در وی برون درد و درون درد
۳) چندان که زدم لاف کرامات و مقامات / هیچم خبر از هیچ مقامی نفرستاد
۴) چو بدین گهر رسیدی، رسدت که از کرامت / بنهی قدم چو موسی گذری ز هفت دریا

۹- در صورت سؤال آیه یا عبارتی عربی آمده است:

کدام بیت تناسب دارد؟ انسانی ۹۱ « یؤثرونَ علی اَنفُسهِم و لو کان بِهم خَصاصهً » مفهوم
۱) مردی است سخاپیشه و مردی است عطابخش / با خلق نکوکار به کردار و به گفتار
۲) سخای ابر از آن آمد جهان گیر / که در طفلی گیاهی را دهد شیر
۳) دریای لطف اوست و گرنه سحاب کیست / تا بر زمین مشرق و مغرب کند سخا
۴) گرچه مورم ولی آن حوصله با خود دارم / که ببخشم بود ار ملک سلیمان از من

۱۰- با توجه به مفهوم بیت مرجع ضمیرهای آمده( نام افراد) مورد نظر است:

با توجه به ابیات:

زواره یکی نیزه زد بر برش / به خاک اندر آمد همان گه سرش »
« فرامرز کردش پیاده تباه / ز خون لعل شد خاک آوردگاه
به ترتیب اشاره به چه کسانی است؟ خارج از کشور ۹۰ « ش» ضمیرهای
۱) مهرنوش و بهمن ۲) نوش آذر و بهمن
۳) نوش آذر و مهرنوش ۴) مهرنوش و نوش آذر